بخشهای اصلی سیستم صوتی خودرو
سیستم صوتی در خودرو های جدید حتی در آنهایی که قیمت بالایی ندارند نیز اهمیت خاص خود را دارد. با افزایش سطح انتظار مشتریان شرکتهای خودروسازی بر آن شدند تا آن را ارتقا دهند این سیستم صوتی خودرو چنان اهمیتی برای بعضی دارد که حاضرند تا هزینه های چند میلیون تومانی را برای داشتن بهترین صدای ممکن بپردازند. این امر برای حرفه ای ها چنان است که کار آنها بر روی سیستم صوتی به منزله گردآوری جمعی از نوابغ الکترونیک کنار هم است.
معرفی بخش های اصلی یک سیستم صوتی
-
هدیونیت
هدیونیت اولین رابط بین کاربر و صوتی است که از خودرو پخش میشود به زبان ساده تر هدیونیت به قول قدیمیها همان ضبط است که درون کنسول اصلی آن کاست را قرار میدادند و بعدها جای آن را سیدی گرفت.
بعد از آن هم که با اتصال یک فلش USB یا اتصال به گوشی تلفن همراه از طریق پورت AUX به آهنگها دسترسی پیدا کردند.
به مرور زمان هدیونیت ها تغییرات گستردهای به خود دیدند به نحوی که نمونه های اولیه جعبه های سنگین و سادهای بود که روی آن فقط رادیو بود پس از پیشرفت تکنولوژی و البته ملاحظات امنیتی می توانستند کل هدیونیت را از محفظهاش بیرون بیاورند این قابلیت پس از گذشت چندین سال برای مصرفکننده سادهتر شد و فقط کافی بود تا پنل یا قسمت جلویی هدیونیت را از جای خود جدا کنید.
مدتی بعد مدلهای برتر هدیونیتها با نمایشگر رنگی و به اصطلاح Demo دار دارای محبوبیت و قیمتی بالاتر روانه بازار شد.
حرفهایها از پخشهای دو طبقه موسوم به DIN 2 بهره می بردند که همان پخشهایی بودند که نمایشگر نیز داشتند که اغلب اندازه آنها ۶٫۱ و برخی نیز ۷ اینچی بود
هدیونیتهایی که به اسم InDash هستند علاوه بر اطلاعات موزیک در حال پخش قابلیت نمایش تصویر دوربین عقب را دارند و برخی نیز نمایش فیلم را نیز دارند. از نظر کارشناسی و مهندسی وجه تمایز هدیونیت ها خروجی آنها و قابلیت تعداد اتصال آنها به آمپلیفایر سابووفر توییتر میدرنج و سایر باندها است.
اسپیکر
اسپیکر همان باند یا بلندگو است که قطعهای تقریبا بزرگ بوده که وظیفه اصلی آن پخش صدای خروجی توسط هدیونیت است.
تمام تلاش کارشناسان سیستمهای صوتی برای بیرون کشیدن باکیفیتترین صدا و بلندترین صدای ممکنه است.
اسپیکرها را به دو دسته اصلی کواکسیال و کامپوننت تقسیم میکنند که مهمترین و پراستفاده ترین نوع بلندگوها هستند البته زیردستههایی مانند اکتیو پَسیو نیز هستند که در ادامه مطلب خواهیم دید.
-
بلندگوهای کواکسیال
در بلندگوهای کواکسیال همه چیز ساده در کنار هم واقع شده به نحوی که ووفر میدرنج و تیوتر همگی در یک مجموعه هستند این در حالی است که بلندگوهای کامپوننت از اجزای جداگانه ساخته شده اند اکثر بلندگوها در کلاس کواکسیال بوده و کاربرد مدل های کامپوننت برای سیستم صوتی بسیار حرفهای در ماشین ایجاد آرایه صدا در سینماها و سالن های تئاتر است.
باند خودروها به دو گروه اصلی تقسیم میشود:
- باندهای گرد
- باندهای بیضی (خربزهای)
اسپیکرهای گرد
اسپیکرهای گرد بهدلیل ابعاد کوچک تر مورد استفاده بیشتری واقع می شوند که از جمله مزایا و کاربردهای آن استفاده در درون داشبورد جلو روی دربها و روی طاقچه عقب است.
باندهای دایره ای اغلب در سیستم های متوسط با هزینه پایینتر مورد استفاده قرار می گیرند.
بلندگوهای دایره ای از نظر شعاع به چهار دسته تقسیم می شوند:
- ۱۰سانتی متر
- ۱۳ سانتی متر
- ۱۶ سانتی متر
- ۲۵ سانتیمتر
مدلهای بیضی
بخش دوم اسپیکرها مدلهای بیضی هستند که محبوبیت فوقالعادهای را به خود اختصاص داده اند نکته مهم در مورد آنها این است که باندهای بیضی به دو دستهی اصلی تقسیم شده اند باندهایی که قابلیت پشتیبانی از آمپلیفایر را داشته و دسته دوم باندهایی که خود تا حدی قابلیت افزایش و تقویت صدا را دارند و نکتهای است که کمتر کسی به آن دقت می نماید.
تصور عامه براین است که همه باندهای خربزهای یا بیضی را دارای این قابلیت می دانند که می توانند به تقویت کننده آمپلی فایر متصل شوند.
وقتی صدای پخش را بالا میبرید امواج در گام های بالا دچار تداخل شده و این همان باندهایی است که نباید آنها را به آمپلیفایر متصل نمود از نظر کارشناسی باندهایی که خروجی آنها تا حدود ۲۰۰ وات باشد را با آمپلی فایر نباید تقویت کرد چرا که این اسپیکرها وقتی به هدیونیت متصل میشوند به تنهایی کیفیت قابل قبولی را به اجرا خواهند گذاشت.
بلندگوی پسیو
این بلندگوها آمپلیفایر داخلی ندارند و برای پخش نیازمند یک آمپلیفایر هستند این بلندگوها دارای کاربردهایی نظیر مراسم خیابانی و کارناوالها سخنرانیهای رسمی سالنهای همایش و غیره هستند بلندگو های پسیو با اینکه فاقد آمپلی فایر داخلی هستند تنظیماتی در پشت بدنه برای تناسب فرکانس دارند پسیو های حرفه ای پشتیبانی خود را از طیف عظیمی از فرکانس ها میکنند و به عنوان اسپیکرهای حرفهای کاربرد دارند.
ووفر و سابووفر
ماهیت صدا برخلاف نور که از جنس طیف است با موج تعریف شده که اندازه گیری موج نیز از طریق فرکانس می باشد.
از نظر فیزیکی گوش انسان فرکانس صوتی را که بین ۲۰ هرتز تا ۲۰ کیلوهرتز نباشد نمی توانند بشنوند. صدای ۲۰ هرتز خیلی بم بوده و صدای ۲۰ کیلوهرتز خیلی تیز یا زیر است.
ساب ووفر فقط اختصاص به فرکانس های خیلی پایین (۲۰ تا ۲۰۰ هرتز) دارد البته ووفر (در خودرو دارای کاربرد کمتری است) برای فرکانس های ۴۰ تا ۵۰۰ هرتز و درنهایت میدووفر ( که کاربرد آن در سینماها و استودیوهای حرفهای است) برای فرکانس های ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ هرتز است.
البته این فرکانس ها متغیر هستند که به جنس اسپیکر و همینطور مهندس طراحی بستگی دارد. طراحی ساب ووفرها طوری است که صدای بین ۲۰ تا ۲۰۰ هرتز یعنی صداهای بسیار بم و کلفت را پخش می کنند.
علاقه مندان به صداهایی با پایین ترین فرکانس که به بِیس معروف است نباید از سابووفر غافل شوند.
آمپلیفایر
بسیاری فکر می کنند که آمپلیفایر دستگاه تقویت صوتی است این درحالی است که صدای تولیدی توسط هر دستگاه صوتی را به تنهایی نمی توان شنید بنابراین صدا باید به بخشی به اسم آمپلیفایر فرستاد تا طی چند مرحله آن را تقویت و مهمتر از همه تفکیکسازی کند بعد به بلندگوها در هر کانال (طیف فرکانسی) ارسال نماید.
نکته: خروجی آمپلیفایر باید با ورودی بلندگوها یکسان باشد.
از نظر یک کارشناس سیستم های صوتی ترکیب مرگبار چیست؟
ترکیب مرگبار پخش کننده ای است که با ولوم کم صدای آن بم باشد و با ولوم متوسط صدای آن خوب و درنهایت با ولوم زیاد صدای آن تیز باشد.
توییتر
برای پخش صداهای زیر نیاز به سختافزاری مخصوص دارید که اغلب بلندگوها حتی نسخههای معمولی در بازار دارای قطعه کوچکی به اسم Tweeter با تلفظ صحیح توییتر هستند طراحی این وسیله برای تولید و اجرای صداهای صوتی با فرکانس بالا است.
به طور معمول کارکرد آن در رنج فرکانس ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ هرتز (در بالاترین حد شنوایی انسان ) است توییترهای تخصصی قادرند فرکانس های بالاتر از ۱۰۰ کیلو هرتز را نیز پردازش و پخش نمایند
با اضافه شدن توییتر به سیستم به صورت اتوماتیک باندها تفکیک این فرکانس را به گردن توییترها میاندازند.